Wie verzon de smurfen?
Bijna iedereen is bekend met de smurfen, kleine blauwe wezentjes die verscholen in het bos leven. Het smurfendorp is niet zomaar vindbaar, dat weet de boze tovenaar Gargamel als geen ander. Inmiddels zijn vele generaties opgegroeid met de smurfen, maar wie verzon ze? Duik mee in de bijzondere geschiedenis.
De Belgische striptekenaar Peyo is de vader van de smurfen
Het is niet zo dat de smurfen zomaar bedacht werden, eigenlijk was dit naar aanleiding van de Belgische stripreeks Johan en Pirrewit. Deze stripreeks begon als Johan, gemaakt door Peyo. Later kwam hier het kereltje Pirrewit bij.
Maar wat heeft dit met de smurfen te maken? In het negende album van de stripserie verschenen de smurfen als nevenpersonages. De kleine blauwe wezentjes sloegen aan bij het jonge publiek. Hierop gingen de smurfen een eigen leven leiden en kregen ze vanaf 1959 hun eigen stripreeks.
Over Peyo
Peyo is de ‘artiestennaam’ van Pierre Culliford. Deze man werd op 25 juni 1928 in Brussel geboren. Zijn vader was een Engelse investeerder, zijn moeder was Belgisch. Hij was de jongste van drie kinderen. Al in zijn jeugd hield Pierre zich bezig met tekenen. Daarnaast vertelde hij graag verhalen over strips, onder andere van Kuifje.
Omdat zijn vader al vroeg was overleden ging hij op zijn 15e jaar in een bioscoop werken. Hierna had hij nog een aantal andere jobs, totdat hij in 1945 mocht werken bij tekenfilmstudio CBA. Een jaar later ging dit bedrijf failliet en veel collega’s gingen aan de slag bij Robbedoes (Spirou), een stripweekblad van uitgeverij Dupuis. Pierre zag dit ook wel zitten maar werd helaas niet aangenomen. Hij belandde in de reclamewereld en tekende zijn eerste stripverhaal.
Hierbij gebruikte hij de naam Peyo, verwijzend naar zijn bijnaam die zijn neefje hem gaf. Pierre probeerde werk te krijgen bij de Belgische uitgeverij Le Lombard (bekend van Kuifje), maar ook dit lukte niet. Uiteindelijk kon hij in 1946 aan de slag bij een Belgisch Franstalig dagblad (La Dernière Heure), waar hij de stripreeks Johan begon. Op 11 april 1946 verscheen deze stripreeks voor het eerst.
De overstap naar Dupuis
In 1952 begon Pierre bij de bekende uitgeverij Dupuis te werken. Hij startte hier een nieuw verhaal rondom Johan, waarbij hij hulp kreeg van André Franquin. In 1954 verscheen Pirrewit in het verhaal over Johan. Het was de bedoeling dat Pirrewit eenmalig zou verschijnen, maar uiteindelijk werd de stripreeks hernoemd tot Johan en Pirrewiet.
Het idee met betrekking tot de smurfen
Je zult je vast wel afvragen hoe Pierre op het idee van de smurfen kwam. Dit gebeurde in de zomer van 1957, toen Pierre en André aan de Noordzee verbleven. Pierre had het zoutvaatje nodig maar kwam niet op de naam, dus hij zei tegen André: “geef de smurfen eens”. André antwoordde met: “hier is je smurf”. Zo verzonnen ze het smurfentaaltje, maar was er nog geen beeld bij.
De smurfen werden gebaseerd op een CBA- tekenfilm die nooit afgewerkt was, waarin roze elfjes met puntmutsen een hoofdrol speelden. Het was eigenlijk heel simpel: in plaats van roze overstappen naar blauwe wezentjes, maar wel de puntmutsen behouden. Zo ontstond het idee voor de smurfencreatie. In 1958 verscheen het verhaal De fluit met zes smurfen, uit de reeks Johan en Pirrewit. Hierin kregen de blauwe dwergen een grote rol.
De allereerste smurfenbeeldjes
Veel mensen denken dat Schleich de eerste producent was van de populaire smurfenbeeldjes. Dit is een misopvatting, want uitgeverij Dupuis was hier de eerste in. Dit was ook logisch omdat de smurfen te zien waren via deze uitgeverij. De merchandising rondom de smurfen begon in 1959. De eerste drie beeldjes werden toen via Spirou/Robbedoes verkocht. Uiteindelijk verliet Pierre na bijna 40 jaar werk het bedrijf Dupuis.
Het voortbestaan van de smurfen
De zoon van Pierre, Thierry Culliford (geboren in 1955) is sinds de dood van Peyo de verantwoordelijke voor de artistieke werken. Zo had Peyo het ook gewild. De uitgeverij/tekenstudio Cartoon Creation, opgericht door zoon Thierry, werd opgedoekt waarna Le Lombard, de grootste concurrent van Dupuis, uitgever werd van Peyo’s werk, waaronder ook de smurfen.
